Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) Akdeniz Eylem Planı Öncelikli Eylemler Programı Bölgesel Faaliyet Merkezi'nin (PAP/RAC) ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Mekânsal Planlama Genel Müdürlüğü ile birlikte hazırlanan program 12-13 Haziran 2024 tarihlerinde Ankara’da çok geniş bir eğitimci kadrosu ve Türkiye’nin Denizcilik alanındaki kurumlarının temsilcileri ile birlikte gerçekleştirilmiştir.
Deniz Mekansal Planlamanın hem ulusal hem de yerel ölçekte ele alınmakta olmasından dolayı Türkiye için özel olarak tasarlanan program ile Deniz Mekansal Planlama (DMP) alanında en yeni metodolojiler, gelişmeler ve iyi uygulamaları konu alan program teorik ve pratik bölümlerden oluşmuş ve iki gün sürmüştür.
Eğitime 20 farklı kurumdan (Kamu, Yerel Yönetimler, Özel, STK ve Üniversitelerden) 37 teknik uzman katılım sağlamıştır. Katılımcılar, DMP'ye ilişkin yönetişim, fon fırsatları, veri yönetimi, ekosistem yaklaşımı, kara-deniz etkileşimleri ve iklim değişikliği gibi konularda temel bilgiler edinmişlerdir. Pratik konulara ilişkin hususlar ise özellikle Bulgaristan, İspanya, İtalya, Karadağ, Malta ve Slovenya deneyimleri ile aktarılmıştır.
Eğitim Programı Mekansal Planlama Genel Müdürü Y. Erdal Kayapınar’ın DMP'nin sadece teknik bir çaba olmadığı, aynı zamanda deniz alanlarımızın geleceğini şekillendiren hayati bir araç olduğunu belirten; İnsan faaliyetlerinin deniz ortamlarıyla karmaşık ilişkilerini anlama ve sürdürülebilir kalkınmayı sağlama vurgusu ile açılmıştır. Kayapınar ayrıca, DMP'nin Türkiye'deki gelecekteki gelişimi için ulusal ve uluslararası işbirliğinin önemine vurgu yapmıştır.
Eğitim programının ilk gününde, DMP'nin teorik temelleri ele alınmış olup konularında uzman eğitmenler tarafından aşağıdaki hususlarda detaylı sunumlar gerçekleştirilmiştir.
Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü Mekansal Stratejiler ve Çevre Düzeni Planları Dairesi Başkanı Dr. Bahar Eser “Türkiye'de DMP'nin mevcut durumu ve gereksinimleri” konulu sunumu ile DMP'nin Türkiye'de nasıl entegre edilmesi gerektiği ve mevcut mekansal planlama sistemine nasıl dahil edilmesi gerektiği, DMP'nin mavi ekonomi ile olan bağlantısı ve sürdürülebilir gelişme için kritik rolünü vurgulamıştır. Ayrıca Sektörler Arası İşbirliği ve Paydaş Katılımı konusunda Türkiye'nin DMP sürecinin çok sayıda paydaşın katılımını gerektirdiğini belirterek Turizm, su ürünleri üretimi, deniz koruma, enerji kaynakları ve askeri güvenlik gibi çeşitli sektörlerin uyum içinde planlama çatısı altında çalışmasının önemine değinmiştir.
Deniz mekânsal planlama (DMP) ve kıyı yönetimi uzmanı olan Brian Shipman "Introduction to MSP: how to start, prerequisites, process, challenges" başlıklı sunumu, deniz mekansal planlamasının (DMP) çok boyutlu yapısını ve yönetim zorluklarını ele almış, DMP'nin başlangıçta yasal temellerinin ve profesyonel literatürünün eksik olduğunu, ancak zamanla çevre ve enerji sektörlerinin bu alandaki baskın güçler haline geldiğini vurgulamıştır. Shipman, denizlerin ortak alan olarak kalması gerektiğini ve yeni teknolojilerin bu alanları nasıl değerli hale getirdiğini örneklerle açıklamıştır. DMP'nin, denizlerin özelleştirilmesi ve "commons" (ortak alanlar) kavramının kaybolması riskini taşıdığını da belirterek DMP'nin fiziksel, ekosistem, ekonomik ve güç boyutlarıyla dört boyutlu bir yapı oluşturduğunu, bu süreçte yerel toplulukların ve küçük ölçekli grupların genellikle kaybeden taraf olduğunu vurgulamıştır. Brian Shipman İyi yönetişimin sekiz ilkesini tanıtarak, DMP'nin toplumsal uzlaşma ve katılımcı, adalet sağlama gerekliliğini ortaya koymuş ve İngiltere ve İskoçya örnekleri üzerinden farklı DMP uygulamalarını ve yönetişim modellerini karşılaştırmıştır.
Deniz mekânsal planlama (DMP) ve kıyı yönetimi alanlarında uzmanlaşmış olan PAP/RAC program yöneticisi Marina Markovic, "Policy Framework of MSP in Barcelona Convention" başlıklı sunumunda, Akdeniz’de DMP'nin önemini ve uygulanmasını ele almıştır. Markovic, DMP'nin sektörel bir plan olmadığını, aksine çeşitli sektörleri dikkate alarak entegre bir plan oluşturduğunu vurgulamıştır. DMP'nin planlama ve yönetim süreçlerinde nasıl kullanılabileceğini, kıyı ve deniz alanlarının kullanımını nasıl belirlediğini ve ICZM Protokolü'nün gereksinimlerini detaylandırmıştır. Sunumunda, DMP'nin Akdeniz'deki uygulanması için gerekli yedi aşamalı bir çerçeve sunmuş ve DMP'nin izlenmesi ve değerlendirilmesi için gerekli olan yönetim yapısını ve araçlarını tanıtmıştır. Markovic ayrıca, DMP'nin Akdeniz Eylem Planı (MAP) ve UNEP tarafından koordine edilen çevrimiçi DMP platformunun (msp.iczmplatform.org) rolünü ve sağladığı planlama araçlarını detaylı bir şekilde açıklamıştır.
Programın en önemli bileşenlerinden olan Türkiye’de ilk defa düzenlenen Deniz Mekânsal Planlama Oyunu (MSP Game) Paul Gilliland ve Marina Markoviç tarafından modere edilerek kullanıcılarla etkileşimli bir süreçle gerçekleştirilmiştir. Deniz Mekânsal Planlama (DMP) sürecini anlamak ve uygulamak için kullanılan etkileşimli bir simülasyon oyunu olan DMP Game, katılımcıların DMP süreçlerindeki çeşitli zorlukları ve fırsatları deneyimlemelerine olanak tanımasını, farklı paydaşların rollerini ve çıkarlarını temsil eden katılımcılara, deniz alanlarının kullanımını planlama ve yönetme görevini vererek hayata geçirmeye çalışmaktadır. MSP Game, çatışan çıkarları dengelemek, sürdürülebilir deniz kullanımı sağlamak ve ekosistem hizmetlerini korumak için stratejik kararlar almayı gerektirir. Katılımcılar, oyun boyunca bilgi toplama, analiz etme ve karar verme becerilerini geliştirirken, DMP'nin karmaşık ve çok boyutlu yapısını daha iyi anlamalarını sağlamışlardır. Oyun, katılan tüm aktörlerin denizin mekansal olarak planlanması eğitimi sürecinde teorik bilgilerin pratiğe dökülmesine yardımcı olarak, DMP'nin uygulanabilirliğini ve etkilerini katılımcılara göstermeyi hedeflemiştir.
Mekansal Planlama Genel Müdürlüğünde Şehir Plancısı olarak görev yapan Dr. Emrah Söylemez "Coastal Plans Experiences of Türkiye" başlıklı sunumunda, Türkiye'nin kıyı yönetimi ve entegre kıyı bölgesi yönetimi (ICZM) planlama süreçlerini ele almıştır. Sunumda, ICZM'nin kara-deniz etkileşimi (LSI) ve DMP ile ilişkisini vurgulamış ve gelecekteki yönelimleri tartışmıştır. Dr. Söylemez, kıyı yönetiminde tüm paydaşların katılımını içeren bir yönetim modeli oluşturmanın önemini vurgulamış ve gelecekteki ICZM planlarının deniz ve karada genişletilmesi gerektiğini belirtmiştir.
İkinci gün ise DMP'nin pratik uygulamaları üzerinde duruldu.
Deniz mekansal planlama (DMP) ve kıyı yönetimi alanlarında uzmanlaşmış bir plancı olan Andrea Barbanti, "MSP in Italy" başlıklı sunumunda, İtalya'da deniz mekansal planlama sürecini ve uygulamalarını ele almıştır. Barbanti, İtalya'nın DMP sürecinin kuralları, aktörleri, mekanizmaları ve mevcut durumu hakkında bilgi vermiştir. Sunumda, İtalyan DMP planlarının ana özelliklerini ve halkla istişareye sunulan sonuçlarını özetlemiştir. DMP'nin sınır ötesi boyutunun önemini vurgulayarak, deniz kullanımlarının ve deniz ekosistemlerinin sınır tanımadığını belirtmiştir. İtalya'daki DMP planlarının, merkezi ve bölgesel yönetimler arasında etkili bir ortak planlama süreci ile oluşturulduğunu, bilimsel destek alarak merkezi otorite ve teknik komite tarafından hazırlandığını açıklamıştır. Barbanti, DMP'nin stratejik hedeflerinin ve sektörel önceliklerinin belirlenmesi, çevresel koruma önceliklerinin tanımlanması ve deniz politikalarının uyumlu hale getirilmesi konularına odaklanmıştır. Ayrıca, DMP'nin veri ve araçlarının (EU TEG, EMODnet, ulusal ve bölgesel coğrafi portallar) önemini vurgulayarak, DMP'nin sürekli izleme ve uyum sağlama süreçlerinin altını çizmiştir.
Luibjuana Üniversitesinde Deniz mekânsal planlama (DMP), kıyı yönetimi ve Mekânsal planlamama alanlarında uzmanlaşmış bir Mimar olan Gregor Cok, "MSP in Slovenia" başlıklı sunumunda, Slovenya'daki deniz mekânsal planlama sürecini ve uygulamalarını ele almıştır. Cok, Slovenya'nın coğrafi konumunun deniz ve kıyı alanlarının yönetiminde önemli olduğunu vurgulayarak DMP sürecinin kurallarını, aktörlerini ve mekanizmalarını açıklamıştır. Sunumunda, DMP'nin Slovenya'daki uygulama sürecinin zorluklarını ve uluslararası projelerin katkılarını ele almış, paydaş katılımının önemini vurgulamıştır. DMP'nin kapsamı, içeriği ve hükümlerini detaylandıran Cok, Slovenya'nın deniz mekânsal planının, ülkenin deniz ve kıyı alanlarının korunması ve sürdürülebilir kullanımı için stratejik hedefler belirlediğini belirtmiştir. DMP'nin izleme ve değerlendirme süreçlerinin önemine değinerek, planın uygulanmasının mevcut ve gelecekteki deniz kullanımına etkilerini tartışmıştır. Ayrıca, DMP'nin deniz politikalarıyla uyumlu hale getirilmesi ve veri yönetimi araçlarının kullanımını vurgulamıştır. Gregor Cok, DMP'nin Slovenya'da sorumlulukların netleştirilmesi ve sektörel çıkarların koordine edilmesi açısından önemli avantajlar sağladığını ve planın izlenmesi için gelecekteki adımların planlandığını belirtmiştir.
Deniz mekânsal planlama (DMP) ve kıyı yönetimi alanlarında uzman olan Dr. Margarita Stancheva, "MSP Process in the Black Sea: Experience from Bulgaria" başlıklı sunumunda, Bulgaristan'daki deniz mekansal planlama sürecini ve uygulamalarını ele almıştır. Stancheva, Bulgaristan'ın DMP sürecinin yasal çerçevesini ve uluslararası protokollerle uyumunu vurgulayarak, DMP'nin Bulgaristan'daki yasal temellerini ve kurumsal yapısını açıklamıştır. Sunumda, DMP'nin Bulgaristan'daki uygulama sürecinin zorluklarını ve uluslararası projelerin katkılarını ele almış, DMP'nin kapsamı, içeriği ve hedeflerini detaylandırmıştır. Dr. Stancheva, Bulgaristan DMP Planı'nın 2021-2035 yıllarını kapsadığını ve sürdürülebilir deniz ekonomisi ile deniz çevresinin korunması arasında bir denge sağlamak amacıyla hazırlandığını belirtmiştir. DMP'nin vizyonu, stratejik hedefleri ve özgül amaçlarını açıklamış, planın Bulgaristan'ın deniz ve kıyı alanlarının sürdürülebilir kullanımı için önemli bir araç olduğunu vurgulamıştır. Ayrıca, DMP'nin izleme ve değerlendirme süreçlerinin önemine değinerek, planın uygulanmasının mevcut ve gelecekteki deniz kullanımına etkilerini tartışmıştır. Dr. Stancheva, DMP'nin sınır ötesi işbirliği ve çok işlevli bölgelerin geliştirilmesi gibi konulara da odaklanmıştır.
Denizde mekansal analizler ve çevresel izleme alanlarında uzmanlığı olan Andrej Abramic, "Maritime Spatial Planning Data Framework" başlıklı sunumunda, MSP sürecinde veri yapılandırma ve izleme için gerekli olan veri çerçevesini ele almıştır. Abramic, DMP'de kullanılan veri toplama süreçlerinin yapılandırılması ve düzenlenmesinin önemini vurgulayarak, bu süreçlerin DMP operasyonel planlarının izlenmesi ve değerlendirilmesi için nasıl kullanılabileceğini açıklamıştır. Sunumda, DMP verilerinin toplanması, sınıflandırılması ve kullanılabilir hale getirilmesi için geliştirilmiş olan yedi veri kümesi ve kontrol listelerinden bahsedilmiştir. Abramic, DMP veri çerçevesinin, deniz mekansal planlama süreçlerinin daha verimli ve etkili bir şekilde yönetilmesi için nasıl kullanılabileceğini, ayrıca veri toplama sürecinin belirli zorlukları ve fırsatlarını detaylandırmıştır. Sunum, DMP veri çerçevesinin uluslararası projeler ve Avrupa Birliği'nin çeşitli DMP girişimleri kapsamında nasıl test edildiğini ve uygulandığını da içermektedir. Abramic, verilerin bulunabilirliği, erişilebilirliği, birlikte çalışabilirliği ve yeniden kullanılabilirliği ilkelerine dayalı olarak veri yönetimi stratejilerinin geliştirilmesi gerektiğini vurgulamıştır.
Deniz ekolojisi uzmanı olan Dr. Martina Bocci, "Land-Sea Interactions in MSP: Approaches and Examples from the Mediterranean and the Black Sea" başlıklı sunumunda, DMP'de kara-deniz etkileşimlerinin (LSI) nasıl ele alınması gerektiğini ve bu etkileşimlerin başarılı DMP planlarının oluşturulmasındaki önemini ele almıştır. Bocci, LSI'nin doğal süreçler ve deniz kullanımlarıyla ilişkili olduğunu ve DMP'nin başarılı bir şekilde uygulanabilmesi için bu etkileşimlerin analiz edilmesi ve ele alınması gerektiğini vurgulamıştır. Sunumda, DMP direktifinin (2014/89/EU) 4, 6 ve 7. maddelerine atıfta bulunarak, LSI'nin formel veya informel süreçler aracılığıyla dikkate alınması gerektiği belirtilmiştir. Bocci, LSI analizi için pratik ve operasyonel bir metodoloji sunmuş, etkileşimlerin tanımlanması, yerel olarak belirlenmesi, tanımlanması ve değerlendirilmesi gibi adımları içeren bir yol haritası önermiştir. Ayrıca, LSI'nin DMP planlarında nasıl yer alması gerektiğine dair örnekler ve kılavuzlar sunmuştur. Malta ve İtalya'dan uygulama örneklerini paylaşarak, LSI analizinin nasıl gerçekleştirildiğini ve bu analizlerin DMP süreçlerine nasıl entegre edildiğini açıklamıştır. Bocci, DMP'nin farklı aşamalarında paydaş katılımının önemini ve bu süreçlerin esnek bir şekilde uygulanması gerektiğini vurgulamıştır.
Çevre ve İklim Değişikliği uzmanı olan Thanos Smanis, "European MSP Platform – A platform to share knowledge and experience on MSP" başlıklı sunumunda, Avrupa DMP Platformu'nun işleyişini ve sunduğu hizmetleri ele almıştır. Smanis, bu platformun DMP uygulamaları ve gelecekteki kullanımları hakkında AB ve Üye Devletlere danışmanlık sağladığını ve DMP'nin uygulanmasında karşılaşılan zorluklara çözüm önerileri sunduğunu açıklamıştır. Sunumda, DMP'nin bölgesel deniz havzalarında nasıl uygulandığına dair örnekler vererek, platformun sunduğu ad-hoc danışmanlık ve destek hizmetlerini detaylandırmıştır. DMP Direktifi'nin uygulanmasında paydaş katılımının önemini vurgulayan Smanis, DMP'nin başarısı için veri yönetimi ve bilgi paylaşımının kritik olduğunu belirtmiştir. DMP'yi desteklemek için hazırlanan kısa politika belgeleri ve teknik araştırmaların yanı sıra, platformun düzenlediği etkinlikler ve çalıştaylar hakkında bilgi vermiştir. Ayrıca, DMP'nin ortak kullanım ve çoklu kullanım modellerinin verimliliğini artırmak için sunduğu çözümleri ve finansman fırsatlarını açıklamıştır. Smanis, platformun, DMP'nin AB genelinde etkin bir şekilde uygulanmasına ve DMP topluluğunun güçlendirilmesine yönelik katkılarını vurgulamıştır.
Deniz mekansal planlama (DMP) Okyanus alanlarında uzmanlaşmış olan Cristina Cervera Núñez, "The MED-MSP-Community of Practice: A permanent dialogue across the Mediterranean" başlıklı sunumunda, Akdeniz'de DMP uygulamaları için oluşturulan "Community of Practice" (CoP) yapısını ve işleyişini ele almıştır. Cervera Núñez, CoP'nin ortak ilgi alanlarına sahip uzmanlar arasında sürekli iletişim ve bilgi alışverişini teşvik etmek amacıyla kurulduğunu açıklamıştır. Sunumda, CoP'nin genel hedefleri arasında sınırlar ötesi işbirliğini geliştirmek, DMP'nin sürdürülebilir mavi ekonomi ve deniz çevresinin korunması için bir araç olarak kullanımını teşvik etmek ve DMP ulusal süreçlerine yönelik bölgesel işbirliğini desteklemek yer almıştır. Cervera Núñez, CoP'nin yönetim yapısını ve katılım esaslarını detaylandırarak, teknik katkı sağlayan ve ülkeleri veya kurumları temsil etmeyen gönüllü üyelerin katılımının önemini vurgulamıştır. Ayrıca, CoP'nin Akdeniz genelinde DMP ile ilgili mevcut ve yeni projelerle etkileşim ve sinerji geliştirme amacı taşıdığını belirtmiştir. Sunumda, CoP'nin DMP uygulamalarını desteklemek için düzenlediği teknik çalıştaylar, web seminerleri ve işbirliği etkinlikleri hakkında bilgiler verilmiştir. Cristina Cervera Núñez, CoP'nin DMP'nin Akdeniz'de etkin bir şekilde uygulanmasına yönelik gelecekteki adımlarını ve çözüm önerilerini de sunmuştur.
PAP/RAC Direktörü Daria Povh Skugor ise söz konusu programda, "Climate Change and the Mediterranean Sea" başlıklı sunumunda, iklim değişikliğinin Akdeniz üzerindeki etkilerini ve bu etkilerin DMP sürecine nasıl dahil edilebileceğini ele almıştır. Skugor, iklim değişikliği nedeniyle deniz seviyelerinin ve deniz yüzeyi sıcaklıklarının artışını, deniz suyunun tuzluluk oranındaki değişiklikleri ve deniz asidifikasyonunu vurgulamıştır. Ayrıca, bu değişikliklerin deniz ekosistemleri, biyoçeşitlilik ve deniz kaynakları üzerindeki potansiyel etkilerini açıklamıştır. Sunumda, DMP'nin iklim değişikliği bağlamında nasıl kullanılabileceğini ve iklim değişikliğiyle mücadele için hangi uyum ve hafifletme önlemlerinin DMP planlarına entegre edilebileceğini detaylandırmıştır. Skugor, risk tabanlı alan kullanımı, deniz koruma alanlarının yönetimi, karbon yutaklarının korunması ve deniz ulaşımı ve su ürünleri yetiştiriciliği gibi sektörlerde enerji verimliliğini artırma stratejilerinin DMP kapsamında nasıl ele alınabileceğini örneklerle açıklamıştır. Ayrıca, DMP'nin uyum sağlama kapasitelerini ve bu süreçte paydaş katılımının önemini vurgulamıştır. Daria Povh Skugor, DMP'nin Akdeniz bölgesinde iklim değişikliği ile başa çıkmada stratejik bir çerçeve sağlayabileceğini belirtmiştir.
CNR Deniz Bilimleri Enstitü Müdürü Emiliano Ramieri, "Ecosystem Approach in DMP: Harmonising Biodiversity Conservation and Sustainable Blue Economy" başlıklı sunumunda, DMP'de ekosistem yaklaşımının (EcAp) nasıl uygulanması gerektiğini ve bu yaklaşımın sürdürülebilir mavi ekonomi ile biyolojik çeşitlilik korunmasını nasıl dengelediğini ele almıştır. Ramieri, ekosistem yaklaşımının entegre bir yönetim yaklaşımı olduğunu ve kara, su ve canlı kaynakların korunmasını ve sürdürülebilir kullanımını teşvik ettiğini vurgulamıştır. Sunumda, ekosistem yaklaşımının temel bileşenlerini, çevresel restorasyon, kümülatif etki değerlendirmesi, en iyi mevcut ekosistem bilgisi kullanımı ve ihtiyat ilkesi gibi konuları açıklamıştır. Ramieri, ekosistem hizmetlerinin değerlendirilmesi, senaryo analizi, etki hafifletme önlemleri ve paydaş katılımının önemini de belirtmiştir. Sunumda ayrıca, DMP'nin sınır ötesi işbirliği ve politika entegrasyonu gerektiren karmaşık bir süreç olduğunu ve bu süreçte ekosistem yaklaşımının uygulanmasının önemli zorluklar içerdiğini vurgulamıştır. Ramieri, DMP'nin operasyonel hale getirilmesi için mevcut araçlar ve metodolojilerin daha da geliştirilmesi gerektiğini ve DMP'nin dinamik ve uyarlanabilir bir süreç olduğunu belirtmiştir. Emiliano Ramieri, ekosistem yaklaşımının DMP sürecinin her aşamasında rehberlik edici bir ilke olarak benimsenmesi gerektiğini ve bu yaklaşımın biyolojik çeşitlilik koruma ile sürdürülebilir mavi ekonomi arasında bilgiye dayalı bir önceliklendirme sağladığını ifade etmiştir.
Deniz mekansal planlama (DMP) Okyanus alanlarında uzmanlaşmış olan Cristina Cervera Núñez, "Applying the Ecosystem-Based Approach (EBA) to the Spanish MSP Process: Insights on Good Practices, Challenges, and Barriers" başlıklı diğer sunumunda, İspanya'da ekosistem temelli yaklaşımın (EBA) DMP sürecine nasıl uygulandığını ve bu uygulamanın iyi örneklerini, zorluklarını ve engellerini ele almıştır. Cervera Núñez, EBA'nın karmaşık bir süreç olduğunu belirterek, yasal düzeyde, yönetişim düzeyinde, mekansal ve mekansal olmayan önlemlerle, planların izlenmesinde ve planların mekansal kapsamına ilişkin olarak nasıl uygulanacağını açıklamıştır. Sunumda, İspanya'nın DMP'yi sürdürülebilirliği garanti altına almak ve İyi Çevresel Durum (GES) hedefine ulaşmak için bir araç olarak gördüğünü ve DMP'nin, Deniz Stratejisi Çerçeve Direktifi ile uyumlu olarak geliştirildiğini vurgulamıştır. Cervera Núñez, EBA'nın yönetişim düzeyinde uygulanmasında aynı otoritenin hem DMP hem de MSFD süreçlerinde yer aldığını ve bu durumun işbirliği kapasitesini artırdığını belirtmiştir. Sunumda, POEM'lerin (Planes de Ordenación del Espacio Marítimo) ekolojik kriterlere göre tanımlanan deniz demarkasyonları ile aynı mekansal kapsamda olduğunu ve biyolojik çeşitlilik koruma ile sürdürülebilir mavi ekonomi arasındaki etkileşimleri dengelediğini vurgulamıştır. Cristina Cervera Núñez, EBA'nın İspanya'daki DMP sürecine entegrasyonunun zorluklarını ve bu sürecin etkili bir şekilde uygulanması için gerekli adımları detaylandırmıştır.
Deniz mekansal planlama konusunda program yöneticisi olan Marina Markovic, "Application of Ecosystem Approach in Montenegro" başlıklı diğer sunumunda, Karadağ'da ekosistem temelli yaklaşımın (EcAp) DMP sürecine nasıl entegre edildiğini ele almıştır. Markovic, ekosistem yaklaşımının DMP sürecinin her aşamasında ve tüm politika döngüsünde rehber bir ilke olarak benimsenmesi gerektiğini vurgulamıştır. Sunumda, ekosistem yaklaşımının bileşenleri arasında biyolojik çeşitlilik, ticari türler, ötrofikasyon, hidroloji, kıyı ekosistemleri ve manzaralar, kirleticiler, istilacı türler, deniz çöpü ve insan faaliyetlerinden kaynaklanan gürültü gibi unsurların yer aldığını belirtmiştir. Markovic, bu unsurların her birinin izlenmesi ve değerlendirilmesi için kullanılan göstergeler ve metrikler hakkında detaylı bilgiler sunmuştur. Ayrıca, Karadağ'da ekosistem değerlerinin değerlendirilmesi ve baskıların analiz edilmesi süreçlerini açıklamış, balık stokları, seascape ve kümülatif etkiler gibi konulara odaklanmıştır. Sunumda, DMP planlarının hazırlanması aşamasında ekosistem yaklaşımının uygulanmasının önemini vurgulayan Markovic, biyolojik çeşitlilik üzerindeki kümülatif etkilerin değerlendirilmesi ve deniz kullanımlarının mekânsal düzenlemelerinin yapılması gerektiğini belirtmiştir. Marina Markovic, ekosistem temelli yaklaşımın, Karadağ'ın DMP sürecinde sürdürülebilir deniz yönetimi ve biyolojik çeşitlilik koruma hedeflerine ulaşmada kritik bir rol oynadığını ifade etmiştir.
Toplantının kapanış konuşmasında Mekânsal Planlama Genel Müdürü Y. Erdal Kayapınar, Eğitim programının katılımcıların DMP konusundaki anlayışlarını ve yaklaşımlarını önemli ölçüde geliştirdiğini belirterek, Küresel düzeyde en iyi uygulamaların yerel bağlamlarla nasıl entegre edilebileceği konusundaki tartışmaları ve iş birliklerinin önemini vurgulamıştır.
Sonuç olarak "Türkiye'de Deniz Mekânsal Planlaması: Teoriden Pratiğe" atölyesi, ulusal ve uluslararası uzmanların katılımıyla Türkiye'de DMP'nin teorik temelleri ve uygulamaları hakkında kapsamlı bilgi ve deneyim paylaşımı sağlamıştır. Eğitimde, DMP'nin sürdürülebilir kalkınma, ekosistem yaklaşımı ve iklim değişikliği ile nasıl entegre edileceği ele alınmış, Akdeniz bölgesindeki çeşitli ülkelerden gelen örneklerle zenginleştirilmiştir. Atölye, Türkiye'nin DMP sürecinde ulusal ve uluslararası işbirliğinin önemini vurgulayarak, gelecekteki planlama ve uygulama süreçleri için önemli bir temel oluşturmuştur.
Eğitim ve Atölye Programı sonrasında PAP/RAC tarafından programa davet edilen “Dışişleri Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı, Seyir Hidrografi ve Ojinografi Dairesi Başkanlığı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Strateji Geliştirme Başkanlığı, Denizcilik Genel Müdürlüğü, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü, Coğrafi Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü, İzmir Kalkınma Ajansı Genel Sekreterliği, İzmir Büyükşehir Belediyesi, Deniz Üstü Rüzgar Enerjisi Derneği Başkanlığı, Deniz Hukuku Ulusal Araştırma Merkezi (DEHUKAM), Tübitak Marmara Araştırma Merkezi Başkanlığı, Deniz Ticaret Odası, Deniz Temiz Derneği / TURMEPA, Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TUDAV), Gazi Üniversitesi Rektörlüğü-İnşaat Mühendisliği, ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü, Dokuz Eylül Üniversitesi Rektörlüğü-Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü” kurumlardan programa aktif katılım sağlayan uzmanlara sertifikaları Mekânsal Planlama Genel Müdürü Y. Erdal Kayapınar, Mekânsal Planlama Genel Müdür Yardımcısı Selma Tosun, PAP/RAC Program yöneticisi Marina Markovic ve PAP/RAC Direktörü Daria Povh Skugor tarafından takdim edilmiştir.