Yönetmeliği Hazırlanma Gerekçeleri
Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 1985 yılından beri revizyon görmemesi,
Yönetmeliğin sistematik olmayışı,
Güncelliğini yitirmesi (644 sayılı KHK, 3194 ve diğer yasalarda yeni değişiklikler),
Yönetmeliğin eki standartların uygulanamaması,
Planlamada yeni yaklaşımlar, yeni teknolojilerin gelişmesi,
1985 yılından beri değişen ülke koşulları,
Plan kademelenmesinin değişmesi ve yeni tanımlara yer verilmemesi,
Nedenlerinden dolayı Yönetmelik bir bütün olacak şekilde değiştirilmiştir.
Hazırlanma Süreci
Yürürlükte olan Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelikte yapılacak değişikliklere ilişkin çalışmalar 2012 yılında başlamıştır. Bu kapsamda Bakanlıklardan ve büyükşehir belediyelerinden genel görüşler istenmiştir.
2012 yılında gelen görüşler doğrultusunda yapılan çalışmalar sonucunda Plan Yapım Yönetmeliği Taslağı hazırlanarak Başbakanlığa, bakanlıklara, 81 İl valiliğine, 16 büyükşehir belediye başkanlığına, Mimarlık Fakültesi bulunan bütün üniversitelere, TMMOB Şehir Plancıları Odasına, Türkiye Belediyeler Birliğine gönderilmiştir (yaklaşık 150 kurum). Taslak ayrıca herkesin görüşüne sunulmak üzere Bakanlığın web sayfasında yayınlanmıştır.
Gelen görüşlerin her biri değerlendirilmek suretiyle Yönetmeliğe son şekli verilmiştir.
2013 yılı ekim ayında çalıştay (TBB, ŞPO, bazı bakanlıklar, Büyükşehir Belediyeleri, Büyükşehir İlçe belediyeleri ve diğer belediyeler) düzenlenmiştir. Türkiye Belediyeler Birliğinin organizasyonu ile iki günlük Kızılcahamamda yapılmıştır. Çalıştayda yönetmelik ve lejantlar tek tek ele alınmış ve değerlendirilmiştir.
Yönetmeliğin İçeriği
Yönetmelik 3194 sayılı İmar Kanunu ve 644 sayılı KHK uyarınca getirilen mekânsal strateji planı, bütünleşik kıyı alanı planı, kentsel tasarım projesi kavramlarına açıklık getirmekte ve tanımlamaktadır.
Mekansal planı 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca hazırlanan, üst kademeden alt kademeye doğru mekânsal strateji planı, çevre düzeni planı ve imar planı (nazım ve uygulama imar planı) olarak tanımlamaktadır.
Yönetmelik genelde belediyelerin, il özel idarelerin, bakanlıkların ve diğer idarelerin plan yaparken uyması gereken esasları belirlemektedir. Planlar yapılırken hangi esasların dikkate alınacağını, ne tür araştırma ve analizler yapılacağını, hangi verilerin elde edileceğini hükme bağlamaktadır. Özellikle afet ve diğer kentsel risklerle ilgili araştırma, etüt ve çalışmaların yapılması ve planlarda araştırmalara göre gerekli risk azaltıcı tedbirler alınması gerektiği belirtilmektedir.
Yönetmelikte mekansal strateji planı, çevre düzeni planı, nazım imar planı, uygulama imar planı, koruma amaçlı imar planı, bütünleşik kıyı alanları planı, kentsel tasarım projesi ile ilgili bölümler yer almaktadır. Her bir bölümde planların yapımında esas alınacak ilkelere, elde edilecek verilere ve araştırma konularına yer verilmektedir.
Planların onaylanmadan önce kamuoyunun bilgisine sunulması, onaylandıktan sonra ilan edilmesi, itirazlar ve kesinleşmesi ile ilgili hükümler yer almaktadır.
Getirilen Yenilikler
3194 sayılı İmar Kanunu ve 644 sayılı KHK’da yer alan mekânsal strateji planı, bütünleşik kıyı alanları planı, kentsel tasarım projesi tanımlarına ilk defa yer verilmiştir.
Mekansal planlar kademelenmesi netleştirilmiş ve diğer özel planlarla (ulaşım ana planı, bütünleşik kıyı alanı planı, uzun devreli gelişme planı) ilişkileri kurulmuştur
Yönetmelikte planlar yapılırken koruma ve kullanma dengesinin sağlanması yönünde esas getirilmiştir.
Engelli, çocuk ve yaşlılar gibi hareket kısıtlılığı olan kişilerin mekanı kullanımını kolaylaştıracak, erişimini engellemeyecek şekilde planlarda kararlar getirilmesi yönünde esas belirlenmiştir.
Toplu taşım ve yaya öncelikli bir planlama yapılması öngörülmüştür.
Yönetmelikte araştırma ve analiz kısmına ilk defa yer verilmiş ve eşik analizi tanımı yapılmıştır.
Lejantlar tamamen değiştirilmiş, geliştirilmiş ve renklendirme getirilmiştir.
Standartlar uygulanabilir nitelikte yeniden ele alınmıştır. Yeşil alan, eğitim, sağlık gibi alanlara yönelik standartlar günün koşullarına uygun olarak yeniden düzenlenmiştir.
Çocuk bahçesi, anaokulu, aile sağlık merkezi, ilkokul, ortaokul, lise, ibadet alanlarının yürüme mesafeleri içinde planlanması yönünde temenni mahiyetinde hükümler getirilmiştir..
Plan değişikliklerini zorlaştıran hükümler getirilmiştir.
Planlama sürecini hızlandıran, süreleri kısaltan maddeler önerilmiştir. Planlar yapılırken kurumlardan 30 gün içinde görüşlerini göndermesi, bu süre içinde gönderememesi durumunda 30 günlük bir süre daha verilmesi, nazım ve uygulama imar planların birlikte onaylanması gibi
Kentsel mekanın niteliğini artırma amaçlı kentsel tasarım projesine açıklık getirilmiştir.
